Financiële toelichting op hoofdlijnen

Tabel van lasten en baten

Toelichting financiën

Het saldo van baten en lasten van het programma Sociaal domein is ten opzichte van de begroting 2020 in totaal € 7,1 miljoen voordelig. Van dit totaal is ruim € 2 miljoen te verklaren door de terugloop in plaatsingen bij jeugdzorgplus instellingen. Waar de afgelopen jaren een stijging zichtbaar was in de kosten voor het sociaal domein, is in het jaar 2021 sprake van een afvlakking. Voor zowel de Jeugdwet, Wmo als Participatiewet zijn de kosten lager dan begroot. Dit heeft enerzijds te maken met ingezet beleid en anderzijds met exogene ontwikkelingen. De verwachte vraag naar ondersteuning is in 2021 in elk geval achtergebleven op de prognoses. Daarnaast is een deel van de extra middelen om de effecten van de coronacrisis op te vangen nog niet besteed. De baten moeten hierbij verantwoord worden in 2021 terwijl de inzet doorloopt in 2022.
Hieronder wordt voor de relevante taakvelden ingegaan op de grootste onder- en overschrijdingen.

Lasten

Taakveld Samenkracht en burgerparticipatie (€ 412.000 voordeel)
Op dit taakveld is sprake van een optelsom van verschillende grote en kleinere over- en onderschrijdingen. De belangrijkste afwijkingen worden hieronder toegelicht:

• Een deel van het voorbereidingsbudget Inburgering (€ 213.000 voordeel) is nog niet in 2021 besteed. In 2022 worden een aantal zaken verder ontwikkeld zoals het project voor de ondertussengroep, de verordening, de inrichting van de ICT en de inkoop van de onderwijsroute. Er zal daarom € 109.000 van dit incidentele voorbereidingsbudget worden overgeheveld.
• Een aantal activiteiten uit het programma Sterk voor Noord zijn niet in 2021 uitgevoerd. Het gaat om de inzet op de opdracht afval, ongedierte, gedrag en sociale cohesie en een aantal fysieke projecten. Het gaat hierbij om het aanleggen van een kunstgrasveld in de Heuvelwijk, een bijdrage aan het kunstgrasveld in de Amstelwijk, het realiseren van een hardlooprondje en een containertuintje. Het voordeel van € 85.000 wordt overgeheveld naar 2022.
• De toename van het aantal meldingen bij het Meldpunt Bezorgd  is minder groot dan verwacht werd. De GGD-bijdrage valt hierdoor lager uit (€ 66.000 voordeel).

• Het budget voor Maatschappelijk Verantwoord Verenigen is in 2021 niet geheel besteed omdat er minder aanvragen vanuit verenigingen zijn geweest. Door de coronamaatregelen hadden verenigingen weinig mogelijkheden om activiteiten op te starten. (€ 58.000 voordeel)
• Voor het door ontwikkelen van de huidige nazorgaanpak van ex-gedetineerden is een subsidie aangevraagd voor het extra inzetten van casemanagement. Deze extra inzet heeft plaatsgevonden vanuit de bestaande capaciteit. Hierdoor is er sprake van een voordelig resultaat (€ 53.000 voordeel).

Taakveld Inkomensregelingen (€ 1.408.000 voordeel)

• In de septembercirculaire 2021 zijn vanuit het Rijk extra middelen beschikbaar gesteld voor bijzondere bijstand in het kader van de coronacrisis. De gemeente heeft hiervoor € 765.000 ontvangen. Deze middelen zijn in 2021 niet in zijn geheel besteed, mede omdat deze middelen pas in september beschikbaar kwamen. In 2022 zullen deze middelen verder worden ingezet om de dienstverlening aan onze inwoners verder te versterken en inwoners die vanwege de coronacrisis verder achterop geraakt zijn te ondersteunen zoals bijvoorbeeld inwoners met een langere afstand tot de arbeidsmarkt. Een deel van de incidentele middelen voor de steunmaatregelen (€ 675.000) wordt overgeheveld naar 2022.
  Daarnaast zijn er minder aanvragen binnengekomen voor de reguliere bijzondere bijstand. Dit leidt samen tot een voordeel van € 778.000.
• De uitgaven voor de BBZ leiden tot een nadeel van circa € 66.000. In het afgelopen jaar heeft de debiteurenadministratie een controle uitgevoerd op openstaande vorderingen die tot aanvullende afboekingen heeft geleid. Hierdoor is een aanvullende storting in de voorziening noodzakelijk.
• Landelijk en ook binnen de gemeente Leidschendam-Voorburg is te zien dat deze stijging van het aantal mensen in de bijstand uitblijft. In 2021 is het aantal cliënten in de bijstand met circa 100 afgenomen. Dit heeft geresulteerd in lagere bijstandsuitgaven (€ 599.000 voordeel). Een uitgebreide toelichting is opgenomen in raadsbrief 2247.
• Als gevolg van de coronacrisis hebben onze inwoners beperkt gebruik gemaakt van de mogelijkheid om gratis te reizen met het openbaar vervoer via de Ooievaarspas. De uitgaven zijn daarmee lager uitgevallen (€ 85.000 voordeel).

Taakveld Begeleide participatie (€ 513.000 voordeel)

• De bijdrage aan het Werkbedrijf De Binnenbaan is in 2021 € 361.000 lager uitgevallen vanwege een lagere afrekening dienstverlening SW en het niet realiseren van de taakstelling voor de praktijkplaatsen re-integratie.

• In het afgelopen jaar is de gemeenschappelijke regeling DSW geliquideerd. Uit de afrekening is gebleken dat er sprake is van een voordelig subsidieresultaat Wsw en een voordelig resultaat op de bedrijfsvoering. Dit leidt tot een incidenteel voordeel van circa € 142.000.

Taakveld Arbeidsparticipatie (€ 335.000 voordeel)

• In 2021 zijn er minder mensen geplaatst op re-integratie voorzieningen. Een belangrijke reden hiervoor is de krapte op de arbeidsmarkt met als gevolg dat onze inwoners snel een baan vinden. Ook de inzet van matchmakers en de leerwerkmakelaar hebben bijgedragen aan het sneller vinden van werk door inwoners. Hierdoor zijn minder re-integratie trajecten ingezet. Het minder inzetten van re-integratietrajecten zorgt voor een voordeel van circa € 138.000.
• Perspectief op Werk (€ 130.000 voordeel): De middelen uit de arbeidsmarktregio zijn niet volledig besteed in het afgelopen jaar. Het project HalloWerk loopt door in 2022. Naast de lasten zijn ook de baten vanuit de arbeidsmarktregio hierdoor lager dan begroot. Per saldo is het effect op het rekeningresultaat nagenoeg neutraal.

• Het wetsontwerp Breed offensief beoogt processen te stroomlijnen en te harmoniseren om op die manier meer mensen met een arbeidsbeperking aan het werk te krijgen. Het wetsontwerp werd controversieel verklaard en zal worden aangepast. De middelen voor de activiteiten, die in de septembercirculaire beschikbaar zijn gesteld, zijn om deze reden niet besteed in 2021. Het voordeel van € 67.000 wordt overgeheveld naar 2022.

Taakveld Maatwerkvoorzieningen (Wmo) (€ 82.000 voordeel)

• Hulpmiddelen (€ 105.000 nadeel): Gedurende het jaar 2021 is het budget van hulpmiddelen met € 340.000 naar beneden bijgesteld. In het laatste kwartaal van 2021 heeft er echter een inhaalslag plaatsgevonden, waarbij er meer voorzieningen zijn afgegeven dan vooraf geprognosticeerd. Dit heeft geleid tot een tekort op het budget.
• Woonvoorzieningen en woningsinitiatieven (€ 198.000 voordeel): De stijging in kosten die in 2020 zichtbaar was is in 2021 afgezwakt doordat er minder kostbare aanpassingen zijn geplaatst. Daarnaast is de begroting voor woningaanpassingen doorgaans lastig te prognosticeren omdat door een aantal grote aanpassingen de realisatie sterk kan wijzigen.

€ 81.000 van het saldo wordt verklaard door incidentele budget voor Woninginitiatieven, waarvan een deel van de kosten pas in het jaar 2022 worden gerealiseerd.

Taakveld Maatwerk dienstverlening 18+ (€ 906.000 voordeel)

• Begeleiding (€ 486.000 voordeel): Gedurende het jaar 2021 is de begroting van begeleiding met € 650.000 opgehoogd. In tegenstelling tot wat er in de jaren 2019, 2020 en de eerste drie kwartalen van 2021 zichtbaar was, is in het laatste kwartaal van 2021 de stijging van het aantal cliënten en het aantal meldingen echter flink afgenomen. Dit heeft geresulteerd in een positief saldo van € 476.000. Verwacht wordt dat dit een structureel karakter heeft.
• Huishoudelijke Ondersteuning (€ 75.000 nadeel): Gedurende het jaar 2021 is het budget van huishoudelijke ondersteuning met € 350.000 naar beneden bijgesteld. In het laatste kwartaal van 2021 was de stijging van het aantal cliënten echter groter dan vooraf geprognosticeerd. Dit heeft geleid tot een tekort op het budget.  
• Uitvoeringskosten (€ 185.000 voordeel): Het positieve saldo op het uitvoeringsbudget wordt voornamelijk verklaard doordat de detacheerder bij inhuurvragen geen geschikte kandidaten kon leveren. Daarnaast waren de inhuurvragen binnen sociaal domein breed minder dan verwacht.
• Schuldhulpverlening (€ 283.000 voordeel): In het afgelopen jaar is in verschillende coronamonitors aangegeven dat de verwachting is dat er landelijk sprake zou zijn van een aanzuigende verwerking voor financiële hulpvragen. Gebleken is dat dit effect is uitgebleven door het verlengen van diverse landelijke steunmaatregelen in 2021 (voordeel € 283.0000).

Taakveld Maatwerk dienstverlening 18- (€ 3.652.000 voordeel)

• Jeugdzorg in Natura (€ 3.256.000 voordeel): Er is binnen dit taakveld circa € 3,3 miljoen minder besteed aan contracteerde jeugdzorg ten opzichte van de begroting. De herziening van de tarieven van de regionaal ingekochte jeugdzorg heeft bij een deel van de producten tot lagere tarieven geleid. Daarnaast is er in het afgelopen jaar geïntensiveerd op de sturing van toewijzingen jeugdzorg en op de controle van declaraties. Door de achterstanden van de declaraties was het tot en met de maand september complex om een betrouwbare prognose op te stellen. Op basis van de conceptafrekening is gebleken dat de jeugdzorguitgaven, na het inlopen van de achterstanden bij de declaraties, fors lager uitvallen. Het voordeel wordt vooral verklaard door de leegstand bij de jeugdzorgplus-instelling Schakenbosch (effect van circa € 1,2 miljoen) en Parnassia Groep (effect van circa € 1 miljoen). Door de afbouw van jeugdzorgplus en de coronacrisis was bij deze instellingen de bezettingsgraad van de beschikbare bedden in het afgelopen jaar bijzonder laag.
• Persoonsgebonden budget (€ 396.000 voordeel): Er is in 2021 circa € 396.000 minder besteed aan PGB ten opzichte van de begroting. De prognoses van Sociale Verzekeringsbank (SVB) laten een dalende trend zien in de jeugdzorguitgaven persoonsgebonden budget. Dit is conform het landelijke beeld. De oorzaak hiervan is meer sturing op de uitgaven jeugdzorg.

Taakveld Geëscaleerde zorg 18- (€ 206.000 nadeel)

• De gemeentelijke bijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Veilig thuis valt over 2021 lager uit doordat het aantal meldingen in de eindafrekening lager is dan bij de laatste bestuursrapportage werd verwacht (voordeel € 108.000).
• In het afgelopen jaar is er sprake geweest van een stijging in de jeugdzorguitgaven binnen het gedwongen kader en het crisisinterventieteam. De toename bij de gecertificeerde instellingen is het gevolg van harmonisatie van de tarieven voor ondertoezichtstelling, voogdijmaatregelen en jeugdreclassering en een tijdelijke toeslag van 2% voor het opbouwen van een reserve bij Jeugdbescherming West. In verband met de oplopende werkdruk bij de gecertificeerde instellingen is regionaal een caseloadverlaging afgesproken. Dit heeft geleid tot hogere uitgaven. Er is namelijk meer inzet en minder casussen per FTE (€ 313.000 nadeel).

Baten

Taakveld Wijkteams (€ 268.000 voordeel)
De rijksbijdrage toeslagenaffaire is op basis van forfaitaire normbedragen vastgesteld waardoor de inkomsten hoger uitvallen dan de begrote directie kosten.

Taakveld Inkomensregelingen (€ 199.000 nadeel)

• Er is sprake van een nadeel op de baten voor de bijdrage van de uitvoeringskosten Werk & Inkomen. Bij het verwerken van de bijdragen in de begroting is per abuis uitgegaan van een hogere bijdrage voor de gemeente Wassenaar. Uit de afrekening is gebleken dat deze bijdrage lager ligt (€ 269.000 nadeel). Bij de verwerking van het jaarplan 2022 zal dit worden gecorrigeerd.
• BUIG: Er is sprake van een nadeel op de baten als gevolg van een bijstelling op het definitieve rijksbudget BUIG. Dit komt omdat de gevolgen van de coronacrisis vooralsnog beperkt blijven voor het aantal mensen met een bijstandsuitkering. Binnen de gemeente Leidschendam-Voorburg daalt het aantal cliënten in de bijstand. De daling van het aantal mensen in de bijstand is mede te verklaren door een krappe arbeidsmarkt en de extra aanpak voor re-integratie en participatie. Als gevolg hiervan is de definitieve BUIG-uitkering met € 175.000 naar beneden bijgesteld, een uitgebreide toelichting is opgenomen in raadsbrief 2247.
• Voor de TOZO uitkeringen zijn de terugvorderingen hoger dan begroot. Dit resulteert in een voordeel van € 209.000.

Taakveld Arbeidsparticipatie (€ 113.000 nadeel)

• Perspectief op Werk: De middelen uit de arbeidsmarktregio zijn niet volledig besteed in het afgelopen jaar. Het project HalloWerk loopt namelijk door in 2022. De niet besteedde middelen vloeien terug naar de arbeidsmarktregio.

Taakveld Maatwerk dienstverlening 18+ (€ 137.000 nadeel)

• Bij de Wmo wordt een eigen bijdrage gevraagd voor voorzieningen. Omdat het aantal verstrekkingen in 2021 lager is dan begroot, vallen de baten met betrekking tot de eigen bijdragen lager uit (€ 172.000 nadeel).

Investeringen

 
Voor een uitgebreide toelichting per investering, wordt verwezen naar jaarrekening onderdeel realisatie investeringsplan.